ଭାରତ-ଆମେରିକା 2 + 2 ସଂଳାପ: ଦିଲ୍ଲୀର ହାଇଦ୍ରାବାଦ ହାଉସରେ ବୈ ଦେଶିକ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସହ ଏକ ବୈଠକ ଚୀନ୍‌କୁ ଘେରିବା ପାଇଁ ରଣନୀତି ହୋଇପାରେ।

 ଆଜି ଭାରତ ଏବଂ ଆମେରିକାର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତୃତୀୟ 2 + 2 ବୈଠକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି। ଏହାପୂର୍ବରୁ ଆମେରିକାର ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ମାଇକ ପମ୍ପିଓ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ମାର୍କ ଏସପର୍ ଶହୀଦମାନଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ। ପମ୍ପିଓ ଏବଂ ମାର୍କ ଏସପର୍ ସୋମବାର ଦିଲ୍ଲୀରେ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି। ଏହା ପରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜନାଥ ସିଂ ହାଇଦ୍ରାବାଦ ହାଉସରେ ଏସପର୍ଙ୍କୁ ଭେଟିଥିଲେ। ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଏସ ଜୟଶଙ୍କର ମଧ୍ୟ ଆମେରିକାର ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ପମ୍ପିଓଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି।

ଏହି ବୈଠକ ପରେ ରାଜନାଥ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସହଯୋଗକୁ ଏକ ବୃହତ ସ୍ତରକୁ ନେବାକୁ ଏହି ବୈଠକ କରାଯାଇଛି। 2 + 2 ଆଲୋଚନା ପୂର୍ବରୁ ସ୍ଥିର କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ, ଭାରତ-ଚୀନ୍ ଏବଂ ଆମେରିକା-ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ତାଜା ତିକ୍ତତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏହା ଚୀନ୍‌ର ଅବରୋଧ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଜୟଶଙ୍କର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ବୈଠକରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ରଣନୀତିକ ସମ୍ପର୍କର ଶକ୍ତି ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଛି।

2 + 2 ବୈଠକ ବାର୍ତା  କ’ଣ?

ଏହା ଦୁଇ ଦେଶର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଏବଂ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟରେ ଘଟିଥାଏ | ଅତୀତରେ 2 ଟି ସଭା ହୋଇଛି |

ଏଥର ଏଜେଣ୍ଡା କ’ଣ?

ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗରରେ ଚୀନ୍‌ର ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଏବଂ ଲଦାଖରେ ଏହାର ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ ଆଚରଣ ଏହି ଆଲୋଚନାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବ। ଏହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ବେକା ଆପୋଷ ବୁଝାମଣା କରିପାରନ୍ତି।

ବେକା କ’ଣ?

ମୋୖଳିକ ବିନିମୟ ଏବଂ ସହଯୋଗ ଚୁକ୍ତିନାମା (BECA) ସହିତ ଭାରତ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ଆମେରିକାର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ତଥ୍ୟ ବ୍ୟବହାର କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେବ। ଏହାର ଯେକୌଣସି ଅଞ୍ଚଳର ସଠିକ୍ ଭୌଗୋଳିକ ଅବସ୍ଥାନ ଅଛି |

ବିଶେଷଜ୍ଞ ଦୃଶ୍ୟ: ବେକା ଚୁକ୍ତି ପାଇଁ ଏହା ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ଅନୁକୂଳ ସମୟ, ଚୀନ୍ କୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ କହିବାକୁ ପଡିବ |

ପୂର୍ବତନ ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ଶଶାଙ୍କଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଏଥର ବେକାରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ୀବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ଚୀନ୍ ସହିତ ଆମର ସମ୍ପର୍କର ମୋଡ଼ରେ ବେକା ଚୁକ୍ତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ | ତେଣୁ 2 + 2 ସଂଳାପର କେନ୍ଦ୍ରରେ ଅଛି | ଯଦି ଚୁକ୍ତିନାମା ହୁଏ ତେବେ ଦୁଇ ଦେଶ ଭୌଗୋଳିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରିବେ। କାର୍ଗିଲ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଆମେରିକା ଆମର ଜିପିଏସ ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲା ଯେ ଚୁକ୍ତି ଶାନ୍ତି ସମୟ ପାଇଁ ଥିଲା। ଅବଶ୍ୟ, ଏହା ପରେ ଆମେ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲେମୋ ଏବଂ କୋମକାସା ଦୁଇଟି ଚୁକ୍ତି କରିଛୁ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମର ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ମନେ ରଖିବାକୁ ହେବ ଯେ ଚୁକ୍ତିନାମା ଯୁଦ୍ଧ ସମୟ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ | ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନ ଅଛି, ତେଣୁ କେବଳ ତତ୍ତ୍ୱଗତ ସହମତି ମାମଲାକୁ ଟାଙ୍ଗି ଦେଇପାରେ | ଜର୍ଜ ବୁଶ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିବାବେଳେ ମଧ୍ୟ ଏହି ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ, ସେତେବେଳେ ବିରୋଧୀ ଦଳ କହିଥିଲେ ଯେ ଆମେ ଚୀନ୍ ସହିତ ଯିବାକୁ ଚାହୁଁଛୁ। ଆଜି ପରିବର୍ତ୍ତିତ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆମକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଆମେରିକାକୁ କହିବାକୁ ପଡିବ ଯେ ଇରାନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଚୀନ୍‌କୁ ଦୂରେଇ ରଖିବା ଆବଶ୍ୟକ, ନଚେତ୍ ଭାରତ ଖରାପ ଭାବରେ ଜଡିତ ହେବ। କାରଣ ଚୀନ୍ ପାକିସ୍ତାନ, ଆଫଗାନିସ୍ତାନ ଏବଂ ନେପାଳରେ ନିଜକୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି।